De samenleving is onvoorspelbaarder dan ooit. Door talloze media weten de burgers voortaan de hele wereld te vinden, invloed uit te oefenen op alles wat daar gebeurt. Die dynamiek heeft ingrijpende gevolgen voor de publieke sector, die zich traditioneel richt op het uitvoeren van lange termijn overheidsbeleid. Die samenleving vereist een ‘nieuwe’ vorm van dienstbaarheid en flexibiliteit. Hoe de rol van ‘de flexibele ambtenaar’ eruitziet, leg ik hieronder uit.
Een veranderde tijdsgeest
De samenleving is niet meer gebaat is bij het rechtlijnige overheidsbeleid van voorheen. Hiervoor is de tijdsgeest teveel veranderd. Lokale en mondiale ontwikkelingen, zoals klimaatverandering, sociaaleconomische ongelijkheid, vluchtelingenbeleid en politieke instabiliteit, zien we steeds vaker als dagelijkse opgaven, in plaats van crises. Evengoed maken ze het lastig om te voorspellen waar we heen moeten.
Luisteren naar de samenleving
Die ‘nieuwe wereld’ vereist een ambtenaar die niet alleen acteert vanuit wetgeving, maar vanuit ontwikkelingen. Een die niet alleen denkt vanuit het toepassen van de wet, maar ook kijkt naar de samenleving en hier het oor te luisteren durft te leggen: Wat speelt er in het hier en nu en hoe kan ik hierop inspelen? Dit ‘antennegevoel’ is naar mijn idee een belangrijke eigenschap, naast authenticiteit en de intrinsieke motivatie om een bijdrage te willen leveren aan de samenleving.
De regie nemen
En de ambtenaar zelf? Die heeft ook wensen. Het gaat allang niet meer alleen om salaris of opleiding alleen. De ambtenaar van nu wil worden ingezet op plekken waar het verschil kan worden gemaakt. Er zijn al volop voorbeelden van organisaties die ambtenaren de ruimte geven, zodat zij de regie kunnen nemen over hun loopbaan – en inherent daaraan ook over het eigen welzijn. Maar is er nog een lange weg te gaan. Een grote stap kan worden gezet door in de arbeidsovereenkomst meer ruimte te bieden voor persoonlijke ontwikkeling en mobiliteit.
Op naar duurzame inzetbaarheid
We gaan toe naar de vergroting van individuele inzetbaarheid. Daar ligt een verantwoordelijkheid voor de publieke sector. Het gaat niet meer om mensen behouden. Blijven bewegen is het parool. Zo blijft kennis vloeien, wat weer zorgt voor nieuwe inzichten. Het Publieke Domein maakt werk van duurzame inzetbaarheid, door zich te richten op die zogenaamde ‘flexibele ambtenaar’. Het is naar mijn idee de manier voor de publieke sector om dienstbaar te blijven in die in toenemende mate onvoorspelbare wereld.