De risico’s van een mobiliteitsverband

Steeds meer lagere overheden kiezen er bij ontslag van een ambtenaar voor deze bij een mobiliteitsbureau aan te melden. Dat lijkt een slimme en lucratieve keuze, maar kan voor de ambtenaar riskant uitpakken. Mariska Aantjes van Aantjes Advocaten en Rennie Hooi van het Publieke Domein schetsen het probleem en vertellen hoe het anders kan.

Veel overheden hebben te maken met bezuinigingen. Alleen al bij gemeenten kwamen vorig jaar ruim negenduizend ambtenaren op straat te staan. De gemeente, provincie, waterschap, omgevingsdienst, et cetera, die eigenrisicodrager zijn en dus de ww-uitkering van de werknemer zelf bekostigen, komen hiermee voor een forse kostenpost te staan.

Steeds meer overheden weten deze kostenpost te omzeilen, vertelt Mariska Aantjes, arbeidsrechtadvocaat bij Aantjes Advocaten. ‘Steeds vaker maken overheden gebruik van een zogenaamd mobiliteitsverband. Dit is een “arbeidsovereenkomst” voor bepaalde tijd, meestal één tot maximaal twee jaar, met een mobiliteitsbureau dat actief voor de ex-ambtenaar op zoek gaat naar een nieuwe baan. De overheidsorganisatie betaalt het mobiliteitsbureau de kosten van de arbeidsovereenkomst voor een bepaalde periode en een fee voor bureau- en begeleidingskosten. Dat is veel geld, maar nog altijd goedkoper dan minimaal drie jaar lang financieren van een ww-uitkering plus een bovenwettelijke ww-uitkering. Heeft de ex-ambtenaar na de afgesproken periode geen baan gevonden via het mobiliteitsbureau, dan meldt hij zich bij het UWV voor een reguliere ww-uitkering.’

Geen goed voorbeeld

Een sociaal onwenselijke ontwikkeling. Immers, de ex-ambtenaar doet beroep op een uitkering die bekostigd wordt uit de premies die Nederlandse bedrijven afdragen. In een artikel in De Telegraaf van vorig jaar hekelen hoogleraar arbeidsrecht Evert Verhulp en hoogleraar arbeidsverhoudingen in de publieke sector Barend Barentsen deze praktijken. Verhulp zegt in het artikel: ‘Je mag verwachten dat de overheid het goede voorbeeld geeft en dus niet dergelijke kosten afwentelt op het bedrijfsleven.’ Zijn collega Barentsen vult aan: ‘Het is niet goed voor de houdbaarheid van de ww als ambtenaren die twintig jaar lang geen premie hebben betaald, desondanks een ww-uitkering ontvangen.’

Fictief dienstverband

Maar ook de ambtenaar zelf kan er flink nadeel van ondervinden, stelt Mariska Aantjes. ‘Die loopt een behoorlijk risico, want om voor een reguliere ww-uitkering in aanmerking te komen, moet er sprake zijn van een echte arbeidsovereenkomst. Maar bij een mobiliteitsverband is dit meestal niet het geval, het zijn vaak fictieve dienstverbanden waarbij er helemaal geen arbeid wordt verricht. Het gebeurt in de praktijk niet vaak, maar het kan dus zijn dat het UWV de ww-uitkering weigert omdat de ex-ambtenaar in de periode bij het mobiliteitsbureau helemaal geen arbeid heeft verricht.

De Centrale Raad van Beroep heeft het UWV in het verleden in soortgelijke gevallen al eerder in het gelijk gesteld. De ambtenaar staat vervolgens met lege handen: geen ww, laat staan de bovenwettelijke aanvulling. Overheden doen er dan ook goed aan om deze constructie met mobiliteitsverbanden te vermijden. Er zijn ook andere oplossingen mogelijk, zoals Het Publieke Domein die bijvoorbeeld biedt.’

Aanpak Het Publieke Domein

Rennie Hooi, directeur van Het Publieke Domein, loopbaanbureau van en voor de publieke sector, legt uit wat de oplossing is die Het Publieke Domein biedt voor ambtenaren die weggaan bij een overheidsorganisatie. ‘Vertrekkende ambtenaren krijgen bij ons een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd, tot aan hun pensioen. Dat is een wezenlijk verschil met een mobiliteitsverband van tijdelijke aard. Vanuit een financiële rust en met gelijkwaardige arbeidsvoorwaarden aan die van de overheid kan iemand bij ons werken aan zijn professionele en persoonlijke ontwikkeling. Dat begint met een Duurzaam Inzetbaarheid Traject. Doorgaans vinden mensen uit de publieke sector bij ons binnen zes tot negen maanden een baan, maar als ze wat langer de tijd nodig hebben, is dat geen enkel probleem. Zij hoeven dus niet na een korte periode, zoals dat in veel mobiliteitsverbanden gebeurt, naar het UWV te stappen.’

Investeren

Hooi vertelt dat Het Publieke Domein in alle jaren van zijn bestaan nog nooit iemand heeft ontslagen en dat die intentie er überhaupt niet is. Ten eerste hebben we volop werk en ten tweede komen mensen die bij ons dienst zijn, altijd op een plek waar ze zich thuis voelen en in hun kracht staan. Dat komt omdat wij duurzame inzetbaarheid als uitgangspunt hebben. Wij investeren veel in de ontwikkeling van onze mensen en ze behouden hun pensioenopbouw bij het ABP. Dat geeft wel aan dat we zorgvuldig met ons menselijk kapitaal omgaan.’

Over Aantjes Advocaten

Aantjes Advocaten is een advocatenbureau dat is gespecialiseerd in arbeidsrecht. ‘De ondernemingen die wij bijstaan variëren van klein tot zeer groot en zijn gevestigd in het hele land en soms ook daarbuiten. Zij zijn onder meer werkzaam in de financiële dienstverlening, het vastgoed, de IT, techniek, de zorg en de zakelijke dienstverlening. Daarnaast treden wij op voor de (semi-) overheid.’